STRONSİYUM MADENİ

STRONSİYUM MADENİ

1)NE İÇİN MADENCİLİĞİ YAPILIR 

En yaygın stronsiyum mineral grubu madeni olan Selestit mineral madeni boya sanayinde dolgu maddesi olarak, parlatıcı ve beyazlatıcı olarak kullanılmaktadır.

Ayrıca Selestit madeni “stronsiyum beyazı madeni” olarak barit madeni yerine boya yapımında kullanabilmektedir.

Selestit boya endüstrisine ek olarak lastik ve plastik sektöründe de dolgu maddesi olarak kullanabilmektedir. Bu alandaki önemli bir kullanım yeri x-ray işlerinde kullanılan lastiklerdir.

Stronsiyum madeni, ametallerin birçoğu ile birleşir. Metal formu, stronsiyum oksidin metalik alüminyum ile metalotermik redüksiyonu sonucu üretilir. Eritilmiş stronsiyum klorür tuzunun elektrolizi ile saf olarak elde edilir. Sölestin cevherinin karbonla reaksiyonu sonucu stronsiyum sülfid elde edilir. Stronsiyum karbonatın asitte çözünmesi sonucu stronsiyum nitrit; 1400-1500 derece arasında vakum altında kömürle reaksiyonu sonucu da stronsiyum oksit elde edilir. Stronsiyum kromat, stronsiyum klorür ve sodyum kromat arasındaki reaksiyonla elde edilir; sulu asitler ve amonyakta çözünür. Stronsiyum hidroksit, kalsiyum hidroksit gibi teşekkül eder; fakat suda daha fazla çözünür ve daha kuvvetli bir bazdır. Stronsiyum, silisyum kristallerinin şekil ve boyutlarını değiştirerek çok ince dağılımını sağlar. Soğukta suyu ayrıştırır. Asitlerle çeşitli tuzları verir. Tuzları ısıtıldığında ışın yayar. İnce bölünmüş veya toz haldeki stronsiyum kendiliğinden tutuşur ve şiddetle yanar.

Stronsiyum madeni, doğada yaygın olarak bulunur. Yerkabuğunda en bol bulunan elementler arasında 15. sıradadır. Serbest halde bulunmaz, 62 farklı mineralde bileşik olarak bulunur. Minerallerde diğer elementlerle kombine halinde bulunur. Doğadaki en yaygın bileşikleri; sülfat minerali selestit ve karbonat minerali stronsiyanittir. Selestit, yüzde 56,4 oranında stronsiyum oksit içerir. Stronsiyanitte ise bu oran yüzde 70,1’dir. Bu iki mineral yerkabuğunun yüzde 0,025’ini oluşturur.

Doğal stronsiyum, Sr-84, Sr-86, Sr-87 ve Sr-88 şeklinde dört karalı izotoptan oluşur. Ayrıca kararsız 12 izotopu daha vardır. En kararlı izotopu Sr-90, radyoaktiftir ve yarılanma ömrü 28,9 yıldır. Sr-90, doğada bulunmaz, nükleer reaktörlerde uranyum ve plütonyumun füzyonu sonucu elde edilir.

Stronsiyum madeni tüketimi genellikle stronsiyum karbonat şeklindedir. Karbonat şeklinde yaygın olarak yüksek voltajlı televizyon tüplerinde kullanılır. Otomotiv sanayisinde, demir cevheri seperatörlerinde, fotokopi makinelerinde ve özel alaşımlarda kullanılan seramik ferritlerin üretiminde de stronsiyumdan faydalanılır. Atomik yarıçapı büyük olan stronsiyum, x ışınlarının nötralize edilmesinde de kullanılır.

Bileşiklerinden stronsiyum sülfid, havai fişeklerde ve boyalarda kullanılır. Stronsiyum nitrat, ilaç sanayisinde ve aleve koyu kırmızı renk verdiği için havai fişeklerde kullanılır. Stronsiyum oksit, ilaçlarda da kullanılan bir bileşiktir ve stronsiyum ferrit üretiminde ara ürün olarak kullanılır. Stronsiyum hidroksit, şeker fabrikalarında melastan şekeri kurtarmak için kullanılan bir bileşiktir. Stronsiyum silikat bileşiği ise, yüksek kaliteli demir üretiminde önemli bir maddedir.

Stronsiyum madeninin önemli bir bileşiği olan stronsiyum kromat; pigmentlerde pas önleyici, polivinil klorür reçinelerde renklendirici olarak, piroteknik uygulamalarda, alüminyum pul kaplamalarda ve bazı alaşımlarda da pas önleyici astar olarak kullanılır. Stronsiyum titinat, refraktif indeksi yüksek bir bileşiktir ve optik yayılımı elmastan fazladır, bu sebeple optik uygulamalarda kullanılır. Sr-90 izotopu, nükleer güç sistemlerinde kullanılır; termoelektrik santrallerde ısı kaynağıdır.

Stronsiyum madeni , bileşikleri ve alaşımlarının kullanıldığı bazı ürünler şunlardır; sinyal maddeleri, boyalar, cam, ilaçlar, kuru fırınlar, uçak motorları, çinko elektrolizi, yağlayıcı olarak mil yataklarında, sabit mıknatıslar, elektrik ürünleri, kaplamalar, uzay araçları, kozmetik ürünler, monitör camları, jeneratörler, hoparlörler, telefon zilleri, alıcılar, oyuncaklar…

Stronsiyum Madeni  ve Sağlık

Stronsiyum Madeni, havada, suda, toprakta ve besinlerde bulunabilir. Hububatlarda, süt ürünlerinde ve sebzelerde yüksek stronsiyum konsantrasyonu vardır. Stronsiyum tozları solunum yoluyla vücuda alınabilir. İnsanlar genellikle su ve yiyeceklerden stronsiyum alır. Stronsiyum, insan vücudunda bazı kimyasal reaksiyonlara girerek çözünür. Bu da insan sağlığı için tehdit oluşturur. Vücutta bulunduğu ortamda birikebilir, dokuları bozabilir veya dışarı atılabilir. Çözünmüş stronsiyum, içme suyunu da kirletir. Stronsiyumun bazı tuzları organizmalar için toksiktir.

Kalsiyum madeni ile stronsiyum madenini ayırt edemeyen vücut, kalsiyum yerine stronsiyum absorbe edebilir. Sr-90, kimyasal özellikleri bakımından kalsiyuma daha çok benzer ve bu sebeple kemikte ve dişte toplanabilir. Radyoaktif özelliği bulunan Sr-90, insan sağlığı için tehlikelidir. Kan, göğüs ve prostat kanserlerine; bağışıklık sistemini bozarak AIDS’e yol açabilir. Hormonları, pankreası, tiroid bezlerini, üreme organlarını ve merkezi sinir sistemini tahrip eder. Obezite, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, astım, şeker hastalığı ve felç gibi hastalıkların da sebebi olabilir.

Stronsiyum madeni, osteoporoz (kemik kırılganlığı, iskelet hastalığı) tedavisi için önerilen bir eser elementtir. Dozuna göre kemiğe etkisi değişir. Yüksek dozda stronsiyum madeni, kemik mineralizasyonunu bozar. Düşük doz ise kemik resorbisyonunu düşürür. Göz hastalıkları tedavisinde de stronsiyum kullanılabilir. Stronsiyum sülfür, tüy dökücülerde kullanılır. Sr-82 izotopu, kalp görüntüleme cihazlarında kullanılmaktadır. Stronsiyum bromür ve stronsiyum iyodür, tıpta kullanılan önemli bileşiklerdendir. İhracat için bu maden kullanılır. 

2)NEREDE BULUNUR

Dünyadaki en büyük stronsiyum rezervleri; İspanya, Meksika, Çin, Türkiye ve İran’da bulunur. En fazla stronsiyum madeni tüketen ülkeler ABD ve Japonya’dır. Yerkabuğundaki stronsiyum rezervlerinin 12 milyon tonun üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Dünyada yıllık stronsiyum üretimi 300 bin ton civarındadır.

Türkiye, stronsiyum rezervi bakımından zengin ülkelerden biridir. Türkiye’de 665 bin tonun üzerinde rezerv olduğu tahmin ediliyor. Bu rezervin yüzde 72’si stronsiyum sülfat içeriklidir. Stronsiyum içeren selestit minerali yaygın olarak Sivas – Kangal, Konya – Ereğli ve Malatya bölgelerinde bulunmaktadır. Bu yataklarda stronsiyum madenciliği yapılmaktadır.

Türkiye 40 yılı aşkın süredir. Stronsiyum mineral grubu madenlerini özel firmaların madencilik faliyetleri sonucunda Almanya, Fransa, Güney Kore, Japonyaya ihraç etmektedir. 

#MADENSTRONSİYUM #MADEN #STRONSİYUM #SELESTİN 

#STRONSİYA #FACEBOOKMADENSAFYASI

#MADENMÜHENDİSLİĞİ #madenmühendislerinekadro 

 3️⃣0️⃣